Spis treści:
- Opis
- Przyczyny
- Objawy
- Badanie lekarskie
- Złamanie zmęczeniowe
- Zapalenie ścięgna
- Przewlekły zespół powięziowy
- Leczenie
- Zapobieganie
Opis
Shin splints to grupa schorzeń często dotykająca osoby aktywne fizycznie. Określenie "shin splints" odnosi się do bólu wzdłuż wewnętrznej powierzchni lub krawędzi kości piszczelowej podudzia. Inną nazwą tych patologii pozostaje MTSS (Medial Tibial Stress Syndrome - ang. zespół przeciążania przyśrodkowej okolicy piszczeli).
Shin splints rozwijają się typowo w związku z aktywnością fizyczną. Bardzo często ból występuje u biegaczy. Jednak każda aktywność sportowa może spowodować ból przyśrodkowej okolicy piszczeli, zwłaszcza jeśli właśnie zaczynasz swoje treningi lub doszło do przewlekłego przeciążania.
Proste czynności mogą pomóc w złagodzeniu bólu. Odpoczynek (zmniejszenie obciążeń), lód i ćwiczenia rozciągające zazwyczaj są skuteczne. Zwróć uwagę, aby Twoje treningi nie były zbyt obciążające - pomoże to w zapobieganiu nawrotom dolegliwości.
Shin splints - Medial Tibial Stress Syndome, MTSS - czyli ból przyśrodkowej okolicy podudzia (piszczeli), jest przeciążeniem mięśni, ścięgien i kości w okolicy kości piszczelowej. Ból typowo pojawia się wzdłuż wewnętrznej krawędzi kości piszczelowej, gdzie mięśnie przyczepiają się do kości.
Ból goleni zazwyczaj pojawia się w okolicy wewnętrznego brzegu kości piszczelowej
Przyczyny
Generalnie, ból przyśrodkowej powierzchni piszczeli rozwija się, gdy mięśnie i tkanka kostna (okostna) nogi poddawane są przeciążeniom w związku z powtarzanymi czynnościami.
Shin splints często pojawiają się po nagłej zmianie aktywności fizycznej. Może to być zmiana częstotliwości, jak zwiększenie ilości treningów w tygodniu lub zwiększenie czasu i intensywności, jak np. dłuższe bieganie w dodatku w górzystym terenie.
Inne czynniki związane z MTSS:
- Płaskostopie (Stopa Płasko-Koślawa) lub nieprawidłowe ukształtowanie łuków stopy
- Biegacze są w grupie najwyższego ryzyka shin splints
- Tancerze i rekruci do służby wojskowej należą do drugiej grupy wysokiego ryzyka MTSS
- Płaskostopie powoduje przeciążenie ścięgien i mięśni podczas ćwiczeń.
Płaskostopie może zwiększać obciążenie wywierane na mięsnie podudzi podczas ćwiczeń.
Objawy
Najczęstszym objawem shin splints (MTSS) jest ból wzdłuż przyśrodkowego brzegu piszczeli. Może również występować niewielki obrzęk tej okolicy.
Ból:
• może być ostry i przeszywający lub tępy i pulsujący
• pojawia się zarówno w trakcie jak i po ćwiczeniach/bieganiu
• nasila się przy uciskaniu bolesnej okolicy
Badanie lekarskie
Po rozmowie o Twoich dolegliwościach i zebraniu wywiadu lekarskiego, przeprowadzone zostanie badanie chorej kończyny. Prawidłowa diagnoza jest bardzo ważna. Zdarza się bowiem, że inne problemy wpływają na proces leczenia.
Często zalecane są dodatkowe badania obrazowe (m.in. USG i MRI), aby wykluczyć inne schorzenia, zdiagnozować stopień ich nasilenia lub monitorować przebieg terapii. Kilka stanów może być przyczyną bólu podudzia, m.in. złamania zmęczeniowe, zapalenie ścięgna i przewlekły zespół powięziowy.
Jeśli ból przyśrodkowej powierzchni piszczeli nie ustępuje w wyniku leczenia, należy wykluczyć złamanie zmęczeniowe kości. Jest to niewielkie, często słabo widoczne pęknięcie, spowodowane powtarzanym, nawarstwiającym się przeciążaniem.
Wskazane jest wykonanie badań obrazowych, które pokazują anatomię i pomagają w postawieniu prawidłowej diagnozy. Skan kości (RTG, TK - Tomografia Komputerowa) lub Rezonans Magnetyczny (MRI) często uwidaczniają złamania zmęczeniowe kości piszczelowej.
Ścięgna przyczepiają mięśnie do kości. Zapalenie ścięgna może być bolesne jak shin splints, zwłaszcza jeśli doszło do częściowego uszkodzenia (przerwania) ścięgna. USG lub MRI pomagają właściwie zdiagnozować problem.
Rzadką przyczyną dolegliwości zbliżonych do shin splints jest przewlekły zespół powięziowy. Rozwija się, gdy wzrasta ciśnienie w mięśniach, objętych silną osłonką (powięzią). W przewlekłym zespole powięziowym związanym z wysiłkiem, stan taki jest spowodowany ćwiczeniami fizycznymi. Ból zazwyczaj mija szybko po zakończeniu aktywności.
Do badań wykorzystywanych w diagnostyce tego schorzenia należą pomiary ciśnień w obrębie przedziałów nogi, zarówno przed, jak i po wysiłku.
Leczenie
1) Leczenie zachowawcze
- Odpoczynek. Ponieważ shin splints są zwykle wywołane przeciążeniem, standardowe leczenie polega na kilkutygodniowym odpoczynku od aktywności, która wywołała ból. Podczas rekonwalescencji możesz wykonywać ćwiczenia aerobowe o mniejszym obciążeniu, takie jak pływanie, jazda na rowerze stacjonarnym lub ćwiczenia na trenażerze eliptycznym.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki takie jak ibuprofen, aspiryna i naproksen zmniejszają ból i obrzęk.
- Lód. Używaj okładów z lodem nie dłużej niż przez 20 minut, kilka razy dziennie. Nie przykładaj lodu bezpośrednio do skóry.
- Ucisk. Noszenie elastycznego bandaża uciskowego może zapobiec dodatkowemu obrzękowi.
- Ćwiczenia zwiększające elastyczność. Rozciąganie mięśni w dolnej części nogi może zmniejszyć ból w obrębie goleni.
- Obuwie z podparciem. Noszenie obuwia z odpowiednią wyściółką podczas codziennych czynności pomoże Ci zmniejszyć obciążenie Twoich goleni.
- Ortezy. Osoby, które cierpią na płaskostopie lub nawracające problemy typu shin splints mogą odnieść korzyści ze stosowania ortez. Wkładki do butów również mogą pomóc w wyrównaniu i ustabilizowaniu stopy i stawu skokowego, zdejmując obciążenie z podudzia. Ortezy mogą być wykonane specjalnie na zamówienie lub kupione gotowe.
- Powrót do ćwiczeń. Dolegliwości związane z shin splints zwykle ustępują pod wpływem odpoczynku i prostych metod leczenia opisanych powyżej. Po upływie przynajmniej dwóch tygodni od ustąpienia bólu możesz powrócić do wykonywania ćwiczeń. Pamiętaj o tym, że kiedy będziesz wracał do ćwiczeń, muszą one mieć niższy poziom intensywności. Nie powinieneś ćwiczyć tak często jak wcześniej, ani przez taką samą długość czasu jak dotychczas.
- Nie zapomnij o rozgrzewce i dokładnym rozciąganiu, zanim zaczniesz ćwiczyć. Zwiększaj intensywność treningów powoli. Jeśli ponownie zaczniesz odczuwać ten sam ból, natychmiast przerwij wykonywanie ćwiczeń. Używaj zimnych okładów i odpoczywaj przez 1-2 dni. Powróć ponownie do treningu, ale o niższym poziomie intensywności. Zwiększaj intensywność treningów jeszcze wolniej niż poprzednio.
2) Leczenie chirurgiczne
Bardzo mała liczba pacjentów wymaga leczenia operacyjnego z powodu shin splints. Operację wykonuje się w bardzo ciężkich przypadkach, które nie odpowiadają na metody leczenia zachowawczego. Nie jest do końca jasne, jak skuteczne jest leczenie operacyjne.
Zapobieganie
Istnieje kilka rzeczy, które możesz zrobić, by zapobiec shin splints.
- Noś odpowiednio dopasowane obuwie sportowe. Żeby dobrać odpowiednie buty, określ kształt swojej stopy za pomocą ‘testu mokrej stopy’. Wyjdź spod prysznica i stan na powierzchni, która pokaże odcisk Twojej stopy, na przykład na papierowej torbie. Jeśli masz płaskostopie, zobaczysz odcisk całej swojej stopy na papierze. Jeśli masz wysokie podbicie stopy, zobaczysz tylko śródstopie i piętę. Podczas zakupów szukaj obuwia sportowego dopasowanego do budowy Twojej stopy.
- Ponadto, zwróć uwagę, by Twoje obuwie było przeznaczone do uprawianej dyscypliny sportowej. Uprawianie biegów długodystansowych w tenisówkach może powodować wystąpienie shin splints.
- Powoli próbuj odbudować swoją formę. Regularnie zwiększaj czas trwania ćwiczeń, ich intensywność i częstotliwość.
- Ćwiczenia mieszane. Naprzemiennie uprawiaj jogging i ćwiczenia o mniejszym obciążeniu, takie jak pływanie lub jazda na rowerze.
- Bieganie boso. W ostatnich latach bieganie boso znacznie zyskało na popularności. Wiele osób uważa, że pomogło im to w wyleczeniu shin splints. Niektóre badania wskazują na to, że bieganie boso pozwala równomiernie rozłożyć nacisk wywierany na mięśnie, tak by żaden obszar nie ulegał przeciążeniu. Jednakże nie ma konkretnych dowodów na to, że bieganie boso zmniejsza ryzyko jakichkolwiek urazów.Podobnie jak każdą znaczącą zmianę w planie ćwiczeń, bieganie boso należy rozpoczynać stopniowo. Rozpoczynaj od krótkich dystansów, żeby dać swoim mięśniom czas na przystosowanie się. Wykonywanie ćwiczeń zbyt intensywnie i zbyt szybko może narazić Cię na ryzyko urazów przeciążeniowych. Ponadto, osoby biegające boso mają zwiększone ryzyko wystąpienia ran i siniaków na stopach. Dostępne jest kilka marek minimalistycznego obuwia ‘z palcami’ i stosowanie ich również wymaga powolnego przyzwyczajania, tak by Twoje ciało mogło przystosować się do tej odmiennej aktywności.
Jeżeli Twoje shin splints nie ulegną poprawie po odpoczynku i zastosowaniu innych wyżej wymienionych metod, koniecznie udaj się do lekarza, by upewnić się, czy nie ma innej przyczyny Twojego bólu nogi.
dr Jan Paradowski ©
Contact doctor
Back