Uszkodzenie Pierścienia Rotatorów - Objawy, Leczenie

Spis treści:

2. Opis
 
Zerwanie lub naderwanie pierścienia rotatorów jest częstą przyczyną bólu i niepełnosprawności wśród dorosłych. W 2008 roku blisko 2 miliony osób w Stanach Zjednoczonych zgłosiło się do lekarza z powodu problemów związanych z pierścieniem rotatorów. W Polsce brak jest szczegółowych danych, wiadomo jednak, że uszkodzenie stożka rotatorów i ciasnota podbarkowa to jedna z częstszych przyczyn wizyt pacjentów w gabinetach ortopedycznych.
Zerwanie stożka rotatorów osłabi Twój staw ramienny. To oznacza, że wiele codziennych czynności, takich jak czesanie włosów, czy ubieranie się, może stać się bolesne i utrudnione.
 

Anatomia

Staw ramienny jest stawem kulistym: głowę stawową tworzy głowa kości ramiennej, która wpasowuje się w płytką panewkę stawową na łopatce. Między pierścieniem rotatorów a wyrostkiem barkowym, znajdującym się na szczycie stawu ramiennego, znajduje się woreczek ułatwiający poślizg, nosi on nazwę kaletki. Kaletka umożliwia ścięgnom pierścienia rotatorów swobodne ślizganie się podczas ruchów ramienia. Kiedy ścięgna stożka rotatorów doznają urazów lub uszkodzeń, kaletka również może ulec stanowi zapalnemu i staje się bolesna.
 

Opis

Gdy jedno lub więcej ścięgien stożka rotatorów ulegnie zerwaniu, ścięgno przestaje być ściśle przytwierdzone do głowy kości ramiennej. W większości przypadków dochodzi do zerwania mięśnia nadgrzebieniowego i jego ścięgna, ale inne części pierścienia rotatorów także mogą ulec uszkodzeniu.
 
W wielu przypadkach zerwanie ścięgien rozpoczyna się od ich naderwania. W miarę jak proces postępuje, ścięgno może przerwać się całkowicie, czasami dochodzi do tego przy podnoszeniu ciężkiego przedmiotu.
Istnieją różne rodzaje zerwania:
  • Częściowe zerwanie. Ten typ uszkodzenia dotyczy tkanek miękkich, ale nie odrywa ich całkowicie.
  • Zerwanie ścięgna na całej jego grubości. Ten typ zerwania jest zwany także całkowitym zerwaniem. Dochodzi do rozdzielenia tkanek miękkich na dwie części. W wielu przypadkach ścięgna zrywają się w miejscu przyczepu do głowy kości ramiennej (enteza). Przy zerwaniu całkowitym dochodzi do powstania otworu w ścięgnie.

 

Przyczyna

Ostre zerwanie

Jeżeli upadniesz na wyprostowane ramię lub podniesiesz nagłym ruchem coś zbyt ciężkiego, możesz zerwać pierścień rotatorów. Ten typ zerwania może wystąpić łącznie z innymi uszkodzeniami barku, takimi jak złamanie obojczyka lub zwichnięcie stawu ramiennego.

 

Zerwanie degeneracyjne

W większości przypadków zerwanie jest skutkiem zużywania się ścięgien, które postępuje powoli wraz z upływem czasu. Procesy degeneracyjne pojawiają się naturalnie w miarę tego, jak się starzejemy. Zerwanie pierścienia rotatorów częściej dotyczy dominującej ręki. Jeżeli doszło u Ciebie do przerwania stożka rotatorów po jednej stronie, istnieje wysokie ryzyko, że dojdzie do tego samego w drugim ramieniu – nawet jeśli nie odczuwasz w nim bólu.
 
Kilka czynników może przyczynić się do degeneracyjnego (inaczej przewlekłego) zerwania pierścienia rotatorów.
  • Powtarzające się obciążanie. Powtarzanie w kółko tych samych ruchów barku może obciążać mięśnie i ścięgna stożka rotatorów. Baseball, tenis, wiosłowanie, pływanie, siatkówka i podnoszenie ciężarów to przykłady dyscyplin sportowych, które narażają Cię na ryzyko nadwyrężenia i zerwania ścięgien. Wiele zawodów oraz rutynowych prac także może spowodować zerwanie z przeciążenia.
  • Niedostateczne ukrwienie. W miarę jak się starzejemy, zmniejsza się dostarczanie krwi do ścięgien pierścienia rotatorów. Bez dostatecznego zaopatrzenia w krew, naturalna zdolność organizmu do naprawiania uszkodzeń ścięgien ulega osłabieniu. To może ostatecznie doprowadzić do zerwania ścięgna.
  • Wyrośla kostne. Z wiekiem wyrośla kostne (rozrosty tkanki kostnej, tzw. osteofity) często rozwijają się na spodniej stronie wyrostka barkowego łopatki. Gdy podnosimy ramię, osteofity ocierają o ścięgna pierścienia rotatorów. Ten stan jest nazywany zespołem ciasnoty podbarkowej i z czasem osłabia ścięgno, przez co staje się ono bardziej podatne na zerwanie.

 

Czynniki ryzyka

Ponieważ większość przypadków przerwania ścięgien pierścienia rotatorów jest spowodowane zwyczajnym zużyciem i zerwanie wiąże się z procesem starzenia, ludzie powyżej 40 roku życia są narażeni na wysokie ryzyko.

Osoby, które wykonują powtarzane ruchy podnoszenia lub wykonują inne czynności z rękami uniesionymi ponad głową, również mają duże niebezpieczeństwo zerwania pierścienia rotatorów. Sportowcy są szczególnie podatni na zerwanie ścięgna na tle przeciążenia, zwłaszcza tenisiści, siatkarze i bejsboliści. Malarze, stolarze i inne osoby wykonujące prace z uniesionymi rękami, również są narażeni na wysokie ryzyko zerwania ścięgna. Mimo, że zerwanie z przeciążenia lub wskutek pracy z uniesionymi rękami może także wystąpić u młodych osób, większość przypadków w tej grupie wiekowej dotyczy urazów, takich jak upadek.
 

Objawy

Do najczęstszych objawów zerwania pierścienia rotatorów należą:

  • Ból podczas odpoczynku i w nocy, szczególnie przy leżeniu na chorym barku.
  • Ból podczas podnoszenia i opuszczania ramienia lub przy niektórych specyficznych ruchach.
  • Osłabienie kończyny podczas unoszenia lub obracania ramienia.
  • Uczucie trzeszczenia lub chrupania podczas poruszania ramieniem w niektórych pozycjach.
 
Zerwanie, do którego dochodzi gwałtownie, na przykład pod wpływem upadku, zazwyczaj wywołuje ostry ból. Może wystąpić uczucie pękania i nagłe osłabienie ręki.
Przerwanie, które rozwija się powoli, na tle przeciążenia, również wywołuje ból i osłabienie ramienia. Możesz doznawać bólu barku, kiedy unosisz ramię do boku lub odczuwać ból przesuwający się w dół ramienia. Początkowo ból może być łagodny i obecny tylko przy podnoszeniu ramienia ponad głowę, na przykład podczas sięgania na półkę. Leki bez recepty, takie jak aspiryna lub ibuprofen początkowo mogą uśmierzyć ból.
Z czasem ból stanie się wyraźniejszy w spoczynku i nie będzie ustępował po przyjęciu leków. Możesz odczuwać dolegliwości, gdy leżysz na bolącej stronie w nocy. Ból i osłabienie ramienia może utrudnić Ci codzienne czynności, takie jak czesanie włosów, czy sięganie do pleców (np. zapisanie biustonosza).
 

Badanie lekarskie

 

a) Wywiad lekarski i badanie fizykalne

Po omówieniu Twoich objawów i zebraniu wywiadu, lekarz zbada Twój bark. Sprawdzi, czy bark jest tkliwy przy dotyku i czy występuje jakaś deformacja. Żeby zmierzyć zakres ruchów w Twoim stawie ramiennym, lekarz porusza Twoim ramieniem w różnych kierunkach. Zbada także Twoją siłę mięśniową.
Lekarz poszuka innych problemów z Twoim stawem ramiennym. Może także zbadać Twoją szyję, żeby upewnić się, że źródłem bólu nie jest ucisk na nerwy oraz żeby wykluczyć inne schorzenia, takie jak zapalenie stawów.
 

b) Badania obrazowe

Zdjęcie rentgenowskie. Pierwszym zalecanym badaniem obrazowym jest zazwyczaj zdjęcie rentgenowskie. Ponieważ prześwietlenie nie uwidacznia tkanek miękkich barku, takich jak pierścień rotatorów, zwykłe zdjęcie rentgenowskie zazwyczaj jest prawidłowe lub pokazuje niewielką narośl kostną.
 
Rezonans magnetyczny lub ultrasonografia. Te badania lepiej ukazują tkanki miękkie, takie jak ścięgna stożka rotatorów. Mogą pokazać zerwanie pierścienia, lokalizację uszkodzenia w obrębie ścięgna oraz rozmiar urazu. Rezonans magnetyczny i USG może także udzielić informacji na temat tego, czy zerwanie jest ‘świeże’ czy ‘stare’, ponieważ ukaże stan mięśni stożka rotatorów. Zobacz, jak wykonujemy to badanie - kliknij tutaj
 

Leczenie

Jeżeli wystąpiło u Ciebie zerwanie pierścienia rotatorów i nadal używasz uszkodzonego ramienia, mimo rosnącego bólu, możesz doprowadzić do dalszych uszkodzeń. Przerwanie stożka rotatorów może się pogłębiać w miarę upływu czasu.

Jeżeli cierpisz na przewlekły ból barku i ramienia, lepiej udaj się do lekarza. Wczesne rozpoczęcie leczenia zapobiegnie pogarszaniu się objawów. Pozwoli także na szybszy powrót do codziennej aktywności.
Celem każdego leczenia jest zmniejszenie bólu i przywrócenie sprawności. Istnieje kilka możliwości leczenia zerwania pierścienia rotatorów, a wybór najlepszej opcji zależy od specyfiki danego przypadku. Podczas planowania Twojego leczenia lekarz weźmie pod uwagę Twój wiek, poziom aktywności, ogólny stan zdrowia i rodzaj zerwania.
 

Leczenie niechirurgiczne

W około 50% przypadków leczenie niechirurgiczne uwalnia od bólu i poprawia sprawność w stawie ramiennym. Jednakże, siła mięśniowa nie zawsze ulega poprawie.  
 
Do metod leczenia zachowawczego zaliczają się:
  • Odpoczynek. Twój lekarz może kazać Ci odpoczywać i ograniczać unoszenie ramion. Może także zalecić czasowe noszenie temblaka, żeby chronić i stabilizować Twój bark.
  • Zmiana aktywności. Unikaj czynności, które wywołują ból barku.
  • Niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki takie jak ibuprofen i naproksen redukują ból i obrzęk.
  • Ćwiczenia wzmacniające i fizykoterapia. Specjalne ćwiczenia poprawią zakres ruchomości i wzmocnią Twoje ramię. Twój program ćwiczeń będzie uwzględniał także rozciąganie, żeby zwiększyć elastyczność mięśni i zakres ruchów. Wzmacnianie mięśni stabilizujących staw ramienny pomoże zmniejszyć ból i zapobiegnie dalszym uszkodzeniom.
  • Iniekcje sterydów. Jeżeli odpoczynek, leki i fizykoterapia nie uwolnią Cię od bólu, wstrzyknięcie środków miejscowo znieczulających i sterydu (tzw. "blokada") może okazać się pomocne. Kortykosteroid jest bardzo skutecznym lekiem przeciwzapalnym. Ma on jednak wiele efektów ubocznych, zarówno w miejscu podania, jak i ogólnoustrojowych. Dlatego warto rozważyć nowoczesną formę leczenia biologiczną terapią Orthokine lub Komórkami Macierzystymi.
 
Główną zaletą leczenia niechirurgicznego jest uniknięcie głównych powikłań pooperacyjnych, takich jak:
  • Infekcja
  • Trwałe zesztywnienie
  • Powikłania znieczulenia
  • Niekiedy wydłużenie czasu rekonwalescencji
 
Do wad leczenia zachowawczego należą:
  • Brak poprawy w zakresie siły mięśniowej
  • Wielkość rozerwania może się z czasem zwiększyć
  • Może być konieczne ograniczenie aktywności

 

Leczenie chirurgiczne - artroskopia barku

Twój lekarz może zalecić operacje, jeżeli ból nie ustępuje pod wpływem leczenia zachowawczego. Utrzymujący się ból jest głównym wskazaniem do operacji. Jeżeli jesteś bardzo aktywny i wykonujesz ruchy nad głową podczas pracy lub uprawiania sportu, lekarz również może zalecić operację. Więcej o artroskopi barku dowiesz się tutaj
 
Inne objawy sugerujące, że w Twoim przypadku operacja będzie dobrym rozwiązaniem: 
  • Objawy trwające od 6 do 12 miesięcy
  • Rozległe rozdarcie (ponad 3 cm)
  • Wyraźne osłabienie i utrata funkcji w stawie ramiennym
  • Twoje zerwanie było spowodowane niedawnym ostrym urazem
 
Operacja naprawcza zerwanego pierścienia rotatorów często pociąga za sobą konieczność ponownego przytwierdzenia ścięgna do głowy kości ramiennej. Istnieje kilka możliwości naprawy przerwanego stożka rotatorów. Twój ortopeda może z Tobą przedyskutować, która procedura najlepiej sprosta Twoim indywidualnym potrzebom. 
 

dr Jan Paradowski ©
Umów wizytę Powrót

O autorze

Jan Paradowski - jest właścicielem Paradowski Medical Group sp. z o.o., która posiada placówkę medyczną Sport Med w Krakowie przy ulicy Miłkowskiego 11A i przy ul. Wrocławskiej 33. Bogate doświadczenie zagraniczne pozwoliło mu na stosowanie nowoczesnych metod, dostępnych w najlepszych światowych ośrodkach. Jako lekarz wypracował własne schematy leczenia terapiami biologicznymi, jak terapia PRP, czy terapia Orthokine. Wykonuje małoinwazyjne zabiegi operacyjne, jak artroskopia kolana, rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego ACL i rekonstrukcja chrząstki stawowej, szycie i implanty łąkotek, a także chirurgia stopy, endoproteza biodra i endoproteza kolana. Jest ceniony również za serdeczne i pełne uwagi podejście do pacjentów.