Spis treści:

1. Cele rehabilitacji
2. Orteza
3. Zwiększenie zakresu ruchu w stawie
4. Ćwiczenia równowagi i propriocepcji, trening siłowy
5. Fizykoterapia

Cele rehabilitacji

Odpowiednio przeprowadzona rehabilitacja po zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego ma na celu przywrócenie pełnej sprawności psychofizycznej pacjenta sprzed urazu. Warunkiem powrotu do aktywności zawodowej czy też sportowej jest spełnienie kilku warunków: brak dolegliwości bólowych i obrzęku, pełny zakres ruchu w stawie kolanowym, przywrócenie siły mięśniowej sprzed urazu oraz normalizacja chodu. Należy również zadbać o utrzymanie ogólnej wydolności układu sercowo – naczyniowego organizmu, poprawy propriocepcji oraz przywrócić pełne zaufanie do operowanej kończyny. Dlatego też, niezależnie od zastosowanego planu rehabilitacji, należy w nim bezwzględnie umieścić pewne elementy postępowania fizjoterapeutycznego. 

Zastosowanie ortezy

Bezpośrednio po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego należy uwzględnić zastosowanie ortezy. Dzięki temu, można utrzymać oraz zwiększać aktualny zakres ruchu stawu kolanowego. Oprócz tego poprawie ulega wytrzymałość kolana na różnego rodzaju siły boczne oraz przyśrodkowe, poprawia się stabilność stawu oraz przede wszystkim zapewniona jest profilaktyka przed ponownym urazem w pierwszych tygodniach rehabilitacji. Ortezę stosuje się podczas wykonywania codziennych czynności. W czasie trwania rehabilitacji ortezę ściągamy.

Poprawa zakresu ruchu w stawie

Kolejnym bardzo ważnym elementem wchodzącym w skład programu rehabilitacji pooperacyjnej jest wdrożenie ćwiczeń zwiększających zakres ruchu w stawie. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwie jak najszybsze uzyskanie pełnego zakresu wyprostu w kolanie. Z tego względu należy przywiązywać dużą wagę do wczesnego uruchamiania mięśnia czworogłowego uda, gdyż jego prawidłowa funkcja warunkuje uzyskanie pełnej ruchomości stawu kolanowego. W późniejszych etapach rehabilitacji dąży się do uzyskania pełnego zakresu zgięcia. Przywracanie prawidłowego zakresu ruchu należy planować z uwzględnieniem procesu przebudowy przeszczepu, aby nie doprowadzić do jego zbytniego rozciągnięcia oraz osłabienia stabilizacji kolana.

Ćwiczenia równowagi, propriocepcji, trening siłowy

Niemniej ważnym elementem treningu pooperacyjnego są ćwiczenia równowagi oraz propriocepcji. Trenowanie tych parametrów przyczynia się do polepszenia czucia stawowego, zwiększenia siły mięśniowej, poprawy funkcjonalności oraz powrotu do pełnej aktywności. Należy również zaznaczyć, iż trening nerwowo – mięśniowy oraz propriocepcji jest istotnym czynnikiem w profilaktyce przed ponownymi urazami kolana. Nie można również zapomnieć o odpowiednio zaplanowanym treningu siłowym. W tym celu wykorzystuje się ćwiczenia, które dzielimy na dwie grupy: ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinetycznym, które wprowadza się we wczesnych etapach rehabilitacji ze względu na ich pozytywny wpływ na dynamiczną stabilizację stawu oraz stymulację proprioreceptorów, oraz ćwiczenia w otwartym łańcuchu kinetycznym, które wzbudzają bardziej izolowaną pracę mięśniową, dzięki czemu istnieje możliwość bardziej ukierunkowanego wzmacniania mięśni.

Fizykoterapia

Postępowanie fizjoterapeutyczne po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego można dodatkowo wzbogacić poprzez zastosowanie zabiegów z zakresu fizykoterapii, które stanowią uzupełnienie konwencjonalnych metod treningu mięśniowego. Jednym z nich jest elektrostymulacja mięśni. W pierwszych dniach po zabiegu rekonstrukcji, ze względu na obecność obrzęku oraz intensywnych dolegliwości bólowych, odruchowe hamowanie mięśnia czworogłowego nie pozwala na podjęcie świadomej aktywności mięśniowej. Dlatego też, zastosowanie tej metody we wczesnym okresie pooperacyjnym przyniesie pozytywny wpływ na zwiększenie siły mięśnia czworogłowego.

Poprzez świadome połączenie wyżej wymienionych elementów oraz wymienne wdrażanie ich adekwatnie do aktualnych możliwości funkcjonalnych pacjenta, rehabilitacja pooperacyjna ma na celu zapewnienie powrotu do aktywności w ciągu 6 miesięcy jednocześnie nie powodując ponownego uszkodzenia ACL.

Poniżej przedstawiamy przykładowy program rehabilitacji po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL) z użyciem ścięgna mięśnia półścięgnistego:

• Przesuwanie pięty wzdłuż piszczeli drugiej nogi,
• ćwiczenia mięśnia czworogłowego,
• mobilizacja rzepki,
• rozciąganie mięśnia brzuchatego/płaszczkowatego***,
• unoszenie wyprostowanej nogi z założoną ortezą, dopóki siła mięśnia czworogłowego nie pozwoli na pełny czynny wyprost****

• Przejście do rozciągania mięśnia brzuchatego/płaszczkowatego z obciążeniem oraz ćwiczeń w zamkniętych łańcuchach kinematycznych,
• rozpoczęcie rozciąganie mięśni grupy tylnej uda

• Rozpoczęcie wzmacniania mięśni grupy tylnej uda,
• kontynuacja ćwiczeń w zamkniętych łańcuchach kinematycznych,
• progresja ćwiczeń propriocepcji,
• ćwiczenia na urządzeniach Stairmaster/Nordic Trac,
• bieganie prosto przed siebie w 12 tygodniu

• Rozwijanie elastyczności/siły,
• poprawa funkcji: bieganie do przodu/do tyłu, ćwiczenie ‘grape vine’ itp.,
• rozpoczęcie treningu plyometrycznego
• ćwiczenia specyficzne dla danego sportu

OBCIĄŻANIE - Pełne

• Stopniowy powrót do uprawiania sportu,
• podtrzymanie programu wzmacniającego siłę i wytrzymałość