Rehabilitacja neurologiczna

Spis treści:

1. Wstęp

2. Kiedy udać się na rehabilitację?

3. Jak wygląda program rehabilitacji?

1. Wstęp

Rehabilitacja neurologiczna to specjalistyczny program leczenia przeznaczony dla osób z chorobami lub urazami dotyczącymi układu nerwowego. Rehabilitacja w schorzeniach neurologicznych może poprawić funkcjonowanie chorych, zmniejszyć ich dolegliwości i polepszyć stan ogólny pacjenta. W przeszłości uszkodzenie układu nerwowego było często kojarzone z dożywotnim kalectwem. Postęp w nauce pozwolił na opracowanie różnych metod, które mają na celu pobudzanie układu nerwowego i przywrócenie utraconych funkcji. 

2. Kiedy udać się na rehabilitację?

Stany takie jak urazy, infekcje, choroby degeneracyjne, wady strukturalne, nowotwory i choroby układu krążenia mogą znacznie upośledzić funkcjonowanie układu nerwowego. Do najczęstszych jednostek chorobowych, w których pacjent może odnieść korzyści z rehabilitacji neurologicznej należą m.in.: 

• choroby naczyniowe, takie jak udary niedokrwienne (spowodowane zwężeniem lub całkowitym zamknięciem naczynia krwionośnego doprowadzającego krew do określonej części mózgu), udary krwotoczne (spowodowane krwawieniem do obszaru mózgu), krwiaki podtwardówkowe i przemijające ataki niedokrwienne (tzw. TIA)

• choroby infekcyjne, takie jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, ropnie mózgu

• choroby neurodegeneracyjne, takie jak choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne, choroba Alzheimera, pląsawica Huntingtona

• urazy mózgu i rdzenia kręgowego

• choroby strukturalne lub nerwowo-mieśniowe, takie jak porażenie Bella, spondyloza szyjna, zespół cieśni kanału nadgarstka, neuropatia obwodowa, dystrofia mięśniowa, miastenia, zespół Guillaina-Barrego, nowotwory mózgu i rdzenia kręgowego

• choroby czynnościowe, takie jak bóle głowy, padaczka, zawroty głowy, neuralgie

            W ostrych chorobach i urazach ośrodkowego układu nerwowego rehabilitacja neurologiczna powinna być wdrożona jak najszybciej, najlepiej od pierwszej doby. Wczesna rehabilitacja jest szczególnie ważna w przypadku udaru mózgu, urazów mózgu i rdzenia kręgowego, stwardnieniu rozsianym, po operacjach nowotworów mózgu i tętniaków.

3. Jak wygląda program rehabilitacji?

Programy rehabilitacji neurologicznej mogą przebiegać w trybie ambulatoryjnym lub stacjonarnie, w ramach oddziału. Zespół rehabilitacyjny składa się z wielu specjalistów, takich jak:

• neurolog lub neurochirurg
• ortopeda
• psychiatra
• internista
• specjalista rehabilitacji medycznej
• fizjoterapeuta
• dietetyk
• terapeuta zajęciowy
• neurologopeda
• pracownik socjalny
• psycholog lub psychiatra
• audiolog

      Program rehabilitacji w chorobach neurologicznych jest opracowany tak, by sprostać indywidualnym potrzebom każdego pacjenta, w zależności od jego konkretnej choroby. Aktywne zaangażowanie chorego i jego rodziny jest kluczowe dla powodzenia programu rehabilitacji. Celem rehabilitacji neurologicznej jest pomoc w powrocie do najwyższego poziomu funkcjonowania, jaki jest możliwy do osiągnięcia, a co za tym idzie poprawienie ogólnej jakości życia – zarówno w sferze fizycznej, emocjonalnej, jak i socjalnej oraz przywrócenie pacjentowi samodzielności. 

By osiągnąć te cele, programy rehabilitacji neurologicznej mogą zakładać:

• pomoc w codziennych czynnościach życiowych, takich jak: jedzenie, ubieranie się, kąpanie, korzystanie z toalety, pisanie, gotowanie, sprzątanie
• terapię u logopedy, mającą na celu pomoc w mówieniu, czytaniu, pisaniu, połykaniu
• naukę metod radzenia sobie ze stresem, lękiem i depresją
• trening kontroli pęcherza moczowego
• ćwiczenia poprawiające ruchomość, kontrolę mięśniową, równowagę
• trening umiejętności społecznych
• poradnictwo dietetyczne
• udział w grupach wsparcia
• aktywność mająca na celu poprawę zdolności poznawczych, takich jak koncentracja, uwaga, pamięć
• leczenie bólu

        Bardzo istotnym elementem rehabilitacji neurologicznej jest usprawnianie chorych poprzez odpowiednie ćwiczenia fizyczne, czyli kinezyterapię. Do najczęściej stosowanych metod kinezyterapeutycznych należą m.in.: 

• metoda PNF – czyli proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu. Terapia ta ma na celu odtwarzanie utraconej funkcji ruchowej, przy wykorzystaniu bodźcowania. Stosuje się ją m.in. u pacjentów po udarach mózgu, urazach mózgu i rdzenia kręgowego, osób z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym, stwardnieniem zanikowym bocznym.
• metoda Rood - cechą tej metody jest wykorzystanie stymulacji obwodowej w celu ułatwienia odpowiedzi ze strony organizmu. 
• metoda NDT-Bobath – metoda ta wpływa na napięcie mięśniowe, zapobiega przykurczom i deformacjom.
• metoda CIT (wymuszenia ruchu) – skupia się na intensywnych treningach np. w obrębie kończyny z niedowładem.
• metoda Vojty – bazuje na istniejących wzorcach ruchu, metoda ta często jest stosowana u dzieci.

Jeżeli występują u Ciebie wspomniane dolegliwości, koniecznie skonsultuj się ze specjalistą neurologiem z naszej placówki, by postawić właściwą diagnozę i rozpocząć leczenie.