Zespół cieśni nadgarstkowej (ZCN) zaliczany jest do tzw. neuropatii uciskowych, czyli do chorób nerwów obwodowych. Taki stan chorobowy jest spowodowany długotrwałym uciskiem nerwu pośrodkowego, znajdującego się w kanale nadgarstka. Dolegliwości te dotyczą na ogół ręki dominującej, która jest często przeciążona wykonywaniem tych samych czynności. Choroba ta może dotykać informatyków oraz osoby regularnie ćwiczące na siłowni i wykonujące te same ćwiczenia np. ze sztangą. Do podstawowych objawów zespołu cieśni nadgarstka należą m.in. ból nadgarstka, drętwienie oraz mrowienie dłoni.
Cieśń nadgarstka powstaje na skutek obrzęku struktur anatomicznych otaczających nerw środkowy. Jest to spowodowane długotrwałym obciążeniem wywołanym charakterem wykonywanej pracy lub intensywnymi ćwiczeniami na siłowni. W szczególności jest to związane z czynnościami wymagającymi wyprostu i zgięcia nadgarstka. Do grona osób szczególnie narażonych na ZCN należą m.in. fryzjerzy, mechanicy, pracownicy biurowi, budowlańcy, muzycy i sportowcy.
Zespół cieśni nadgarstkowej – co to za choroba?
Zespół cieśni nadgarstka to choroba zaliczana do grupy chorób zwanych mononeuropatiami kończyny górnej. Czym jest zespół cieśni nadgarstkowej? Przypadłość ta polega na ucisku nerwu pośrodkowego znajdującego się w kanale nadgarstka. Anatomia kanału nadgarstka wskazuje, że jest to wąskie przejście otoczone przez kości nadgarstka oraz więzadło poprzeczne, co czyni je podatnym na różne schorzenia.
Nerw pośrodkowy biegnie od kręgosłupa w odcinku szyjnym aż do palców kończyny górnej, a jego ucisk może prowadzić do mrowienia kciuka oraz uczucia drętwienia. Choroba cieśni nadgarstka może wystąpić u osób w każdym wieku, jednak najczęściej pojawia się po pięćdziesiątym roku życia. Główne czynniki ryzyka obejmują obciążenia mechaniczne nadgarstka, powtarzalne ruchy oraz choroby zapalne.
Fizjoterapia zespołu cieśni nadgarstka może być skutecznym sposobem na poprawę funkcji ręki. Ćwiczenia nadgarstka oraz ćwiczenia i masaże mogą znacząco wpłynąć na redukcję napięcia w obrębie kanału nadgarstka. Kinesiotaping jest jedną z metod wspomagających proces leczenia, mającą na celu poprawę stabilizacji oraz zmniejszenie obciążenia mechanicznego na strukturę nadgarstka. Osobom cierpiącym na ten problem zaleca się także stosowanie technik mających na celu zapobieganie zespołowi cieśni nadgarstka. Warto wiedzieć, jak zapobiec tej dolegliwości – odpowiednia profilaktyka obejmuje ergonomiczne ustawienie stanowiska pracy oraz regularne przerwy, w trakcie których wykonywane są ćwiczenia nadgarstka.
Zespół cieśni nadgarstka jest schorzeniem, które może dotyczyć szerokiej grupy osób, jednak przy odpowiedniej profilaktyce i wczesnym rozpoznaniu zespołu możliwe jest skuteczne zapobieganie tej dolegliwości. Warto dbać o swoje nadgarstki poprzez ćwiczenia i masaże, a także konsultować się ze specjalistami w przypadku pierwszych objawów, aby wylecz zespół i wrócić do pełnej sprawności.
Zespół cieśni nadgarstkowej – przyczyny i objawy
Nadgarstek jest stworzony z wielu stawów, to dzięki nim każdy ma możliwość poruszania dłonią i wykonywania różnych ruchów. Co to jest zespół cieśni nadgarstkowej i jakie daje objawy? Anatomicznie kanał nadgarstka jest podobny do tunelu, który z trzech stron jest ograniczony przez kości i więzadło poprzeczne nadgarstka, gdzie znajduje się nerw środkowy oraz ścięgna mięśni zginaczy palców. Są one położone bardzo blisko siebie, z tego powodu zmiany zapalne, obrzęk, pogrubienia i przerost więzadła poprzecznego może doprowadzić do niedokrwienia i ucisku nerwu środkowego w kanale nadgarstka. Tak właśnie powstaje cieśń, która prowadzi do nieprzyjemnych objawów.
Główne czynniki ryzyka zespołu cieśni nadgarstkowej obejmują powtarzające się ruchy nadgarstka, obciążenia mechaniczne oraz urazy. Warto wiedzieć, jak zapobiec tej dolegliwości, stosując odpowiednią profilaktykę, np. ergonomiczne ustawienie stanowiska pracy oraz regularne przerwy. Ćwiczenia i masaże mogą być pomocne w utrzymaniu prawidłowej kondycji nadgarstków, a fizjoterapia zespołu cieśni nadgarstkowej jest jednym z kluczowych elementów leczenia.
W wielu przypadkach rehabilitacja cieśni obejmuje różne techniki, które mogą przynieść ulgę w bólu i zmniejszyć objawy. Kinesiotaping to jedna z metod wspomagających proces terapeutyczny, mająca na celu zmniejszenie obciążenia mechanicznego oraz poprawę stabilizacji nadgarstka. Pacjenci często pytają, co robić, gdy boli ręka lub pojawia się mrowienie kciuka – w takich przypadkach warto skonsultować się ze specjalistą, aby dowiedzieć się, jakiego lekarza wybrać oraz gdzie skonsultować swoje dolegliwości.
Po zakończeniu leczenia, zarówno fizjoterapia zespołu, jak i inne metody rehabilitacyjne, mogą pomóc w przywróceniu pełnej sprawności ręki. Doświadczenia z leczeniem cieśni nadgarstka pokazują, że odpowiednio dobrane terapie, takie jak odbarczenie nerwu lub metody operacyjne, mogą być bardzo skuteczne, o ile zostaną wdrożone na czas.
Zespół cieśni nadgarstkowej – jak rozpoznać?
Podstawowym krokiem wykonywanym w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstkowej jest wywiad z pacjentem. Lekarz pyta o lokalizację objawów oraz o charakter wykonywanej pracy. To istotne w celu dalszej diagnostyki i uzasadnieniu potrzebnych badan obrazowych. Wykonywane są również nieinwazyjne testy pozwalające na postawienie wstępnej oceny na temat występowania ucisku na nerw środkowy. Do najpopularniejszych należą: test Phalena, odwrtony test Phalena, test Tinela oraz test Durkana.
Dodatkowo wykonywane jest badanie przewodnictwa nerwowego nerwu pośrodkowego, inaczej nazywane badaniem elektromiograficznym EMG. Pozwala ona określić stopień uszkodzenia nerwów. Czasami może dojść do zespołu Double Crush Syndrome, czyli uszkodzenia nerwu na dwóch poziomach. W przypadku nerwu pośrodkowego jest to poziom nadgarstka i wyżej kręgosłupa szyjnego, wtedy diagnostyka zespołu cieśni nadgarstkowej musi zostać poszerzona o kręgosłup szyjny, trzeba wykonać badanie RTG i MRI.
Leczenie farmakologiczne i operacyjne zespołu cieśni nadgarstkowej
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka zależy od stopnia zaawansowania choroby. Lekarz może zastosować leczenie farmakologiczne (tzw. zachowawcze) lub w stanach bardziej poważnych - operacyjne. W przypadku tej choroby pacjentowi zaleca się suplementowanie witaminy B6 i przyjmowanie kortykosteroidów. Dodatkowo niezbędne jest unieruchamianie chorego nadgarstka. Pacjent musi również korzystać z zabiegów z zakresu fizjoterapii i fizykoterapii. Dobre rezultaty przynosi też neuromobilizacja - to rodzaj terapii manualnej. Samodzielna regeneracja nerwu powinna nastąpić po upływie 3-4 miesięcy.
Leczenie operacyjne polega na przecięciu troczka zginaczy, ścięgna mięśnia przebiegającego nad nerwem i odbarczeniu nerwu. Operacja może być wykonana różnymi metodami jak mini, klasyczna, endoskopowa. Zabieg jest przeprowadzany najczęściej w znieczuleniu miejscowym, trwa około godziny.
Powrót do sprawności po operacji nadgarstka
Po operacji zespołu kanału nadgarstka pacjentowi mogą dokuczać przez kilka dni dolegliwości bólowe. W tym okresie powinien on stosować standardowe środki przeciwbólowe. Pacjenci po zabiegu szybko dostrzegają znaczną poprawę i ustąpienie nocnych dolegliwości bólowych i drętwienia palców. W okresie pooperacyjnym, kiedy następuje gojenie rany, chory powinien oszczędzać rękę - najlepiej nosić ją w temblaku na wysokości serca. Należy także oszczędzać kończynę i unikać prac fizycznych oraz noszenia ciężkich rzeczy przez okres sześciu tygodni po operacji. Po wygojeniu rany pacjent przechodzi rehabilitację. To ćwiczenia ruchowe nadgarstka i neuromobilizacja.
Zespół cieśni nadgarstka to poważna choroba utrudniająca codzienne funkcjonowanie, nieleczona może doprowadzić do poważnych konsekwencji wymagających leczenia operacyjnego. Po zastosowaniu odpowiedniej terapii ZCN możliwe jest całkowite wyleczenie dolegliwości, jednak choroba może nawracać. Aby uniknąć zespołu cieśni nadgarstka, warto pamiętać o stosowaniu profilaktycznych ćwiczeń rozciągających i zachowaniu odpowiedniej pozycji w czasie pracy.